Anksiyete
Anksiyete nedir?
Kötü bir şey olacak hissi, kaygı ve endişe durumudur. Sıkıntı, kaygı, bunaltı, darlanma, heyecan gibi kelimelerle anlatılabilir. Herkes zaman zaman anksiyete hisseder. Kişinin tehlike karşısında uyanık kalarak gereken önlemleri almasına yarayan hayatta kalmaya yönelik bir duygudur.
İş yerinde bir sorunla karşılaştığınızda, sınava girmeden veya önemli bir karar vermeden önce endişeli hissedebilirsiniz. Bir sınavdan önce biraz endişeliysek, daha iyi performans göstermemizi sağlayabilir ya da tehlikeli bir durumdan kaçmamıza yardımcı olabilir. Ancak, fazla endişe hali net düşünmemizi engeller.
Anksiyete Bozukluğu Nedir?
Anksiyete bozuklukları günlük yaşam endişelerinden daha fazlasıdır. Anksiyete bozukluğu olan bir kişi için kaygı yaşanan durumla orantısızdır ve çalışma performansını etkiler.
Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Anksiyete bozukluğu olan insanlar çok güçlü endişe, huzursuzluk, sıkıntı veya korku hisseder. Kendilerini endişelendiren şeylerden, insanlardan, olaylardan veya yerlerden kaçınmaya çalışırlar.
Kaygıya eşlik eden bedensel belirtiler olabilir:
-
göğüste sıkışma hissi,
-
kalp çarpıntısı,
-
terleme,
-
titreme,
-
baş ağrısı, sersemlik hissi
-
kas ağrıları
-
bulantı,
-
hazımsızlık,
Kaygı düzeyi ne kadar yüksekse düşünen beynin verimliliği de o kadar azalır. İyi düşünme, esnek ve yaratıcı biçimde tepki verme, dikkati istenilen yere yoğunlaştırma ve planlama yetenekleri kısıtlanır. Anksiyetesi olan kişilerde genellikle depresyon belirtileri de vardır.
Toplumun %25'i hayatının bir döneminde herhangi bir Anksiyete Bozukluğu yaşamaktadır. Anksiyete bozuklukları; basit fobilerden, Panik Bozukluk ya da Obsesif Kompulsif Bozukluk gibi kronikleşen ve hayat kalitesini bozan hastalıklara kadar değişen geniş bir hastalık grubudur. Anksiyete bozukluğunun tipine, şiddetine, kişinin hayatını etkileme derecesine göre kaygı giderici ilaçlar ve psikoterapi kullanılarak tedavi edilir.
Ne Zaman Psikiyatriste Gitmeli?
Gergin veya endişeli hissetmek işlerinizi veya yapmak istediğiniz şeyleri yapmanızı engelliyor ve bedensel belirtilere sebep oluyorsa bir psikiyatristten yardım almalısınız demektir.
Anksiyete bozuklukları genellikle kendiliğinden kaybolmaz. Ancak etkili tedaviler mevcuttur.
Doğru tanı ve tedavi ile anksiyete bozukluğu olan çoğu insan iyileşir.
Anksiyete Bozukluklarının İlaçla Tedavisi
Anksiyete Bozukluklarında ideal tedavi ilaç ve psikoterapinin birarada kullanılmasıdır. Kişinin biyolojik özellikleri, eşlik eden fiziksel hastalıklar, kişilik özellikleri ve sosyal desteği gözönünde bulundurularak en uygun tedavi seçeneğine karar verilir.
İlaç, anksiyete bozukluklarında semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Kaygı ile mücadelede kullanılan en yaygın ilaçlar kaygı giderici (sakinleştirici) ilaçlar, antidepresanlar ve beta-blokerlerdir.
Kaygı giderici - sakinleştirici ilaçlar
Anksiyete, panik atak veya aşırı korku ve endişe belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
En yaygın kullanılanları benzodiazepinlerdir. Benzodiazepinlerin hem avantajları hem de dezavantajları vardır. Kaygıyı hafifletmede antidepresan ilaçlardan daha hızlı etki gösterirler. Dezavantajları, uzun süre kullanmaları durumunda insanlar daha yüksek dozlara ihtiyaç duyarlar ve bağımlılık gelişebilir.
Antidepresanlar
Kaygı bozukluklarında uzun süreli kullanım için antidepresanlar tercih edilir. Beyninizin stresi kontrol eden belirli kimyasalları kullanma şeklini düzenler. Belirtilerinizi iyileştiren ve yönetilebilir yan etkileri olan ilacı bulmadan önce birkaç farklı antidepresan ilacı denemeniz gerekebilir. Antidepresanların kaygı giderici etkisi daha geç ortaya çıkar. Antidepresan almaya başlarsanız, psikiyatrist yardımı olmadan bunları almayı bırakmayın. Psikiyatristinizle beraber ilaç bırakma zamanının geldiğine karar verdiğinizde, doktor dozunuzu yavaş ve güvenli bir şekilde azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Beta-blokerler
Beta-blokerler genellikle yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılsa da, hızlı kalp atışı, titreme, titreme ve kızarma gibi anksiyetenin fiziksel semptomlarını hafifletmek için de kullanılabilirler. Bu ilaçlar, kısa bir süre alındığında, insanların fiziksel semptomları kontrol altında tutmasına yardımcı olabilir. Öngörülebilir performans kaygıları için önleyici olarak da kullanılabilirler.
Psikiyatristinizle şunları da konuşmalısınız:
-
İlaçlar ne zaman etki gösterecek ve hangi belirtiler ne kadar sürecek
-
İlaçların nasıl yan etkileri olacak
-
Kullandığınız diğer ilaçlar, vitaminler ve takviyeler ve bunların tedavinizi nasıl etkileyebileceği (Kafein, reçetesiz satılan bazı ilaçlar, alkol, uyuşturucu maddeler ve bazı bitkisel takviyeler, anksiyete bozukluklarının semptomlarını şiddetlendirebilir veya reçeteli ilaçlarla etkileşime girebilir.)
-
Tedavi süreci nasıl ilerleyecek